David
Clarinval

De Kamer van volksvertegenwoordigers heeft vandaag een reeks ambitieuze maatregelen goedgekeurd van minister van Werk, Economie en Landbouw David Clarinval om de preventie, re-integratie en terugkeer naar werk te versterken van arbeidsongeschikten. Deze hervormingen liggen volledig in het verlengde van het regeerakkoord en spelen in op een onrustwekkende vaststelling: de voortdurende toename van het aantal langdurig zieken in België. Het regeerakkoord voorziet in een allesomvattend plan voor de preventie en re-integratie van langdurig zieken. De goedgekeurde wet werd uitgewerkt in samenspraak met de minister van Sociale Zaken en legt een eerste reeks maatregelen vast die steunen op een sterkere responsabilisering van de vijf sleutelactoren: werkgevers, werknemers, artsen, ziekenfondsen en gewestelijke diensten voor arbeidsbemiddeling.

Eind 2024 telde België bijna 550.000 mensen die langer dan een jaar arbeidsongeschikt waren, onder wie meer dan 514.000 werknemers en 35.000 zelfstandigen. De totale kost voor invaliditeitsuitkeringen voor werknemers overschrijdt voortaan 9,5 miljard euro per jaar. Deze ontwikkeling kan met name worden verklaard door de vergrijzing van de beroepsbevolking, de verhoging van de werkzaamheidsgraad op hogere leeftijd en de toename van musculoskeletale aandoeningen en psychologische ziekten. Vandaag lijdt bijna een invalide op drie aan mentale aandoeningen zoals depressie of burn-out.

Minister van Werk David Clarinval: “De cijfers spreken voor zich: het tot dusver gevoerde beleid volstaat niet meer. Het is tijd voor een meer structurele, meer preventieve en meer responsabiliserende aanpak, zonder echter afbreuk te doen aan ons sociaal model. Het Belgische sociaal model steunt op een evenwicht tussen solidariteit en verantwoordelijkheid. Zij die kunnen werken, moeten worden aangemoedigd en ondersteund in hun traject. Responsabilisering is niet synoniem met hardvochtigheid: zij betekent beter, vroeger en persoonlijker begeleiden. Ziek zijn wil niet noodzakelijk zeggen dat men niet kan werken. Hoe langer de afwezigheid duurt, des te moeilijker de terugkeer naar werk wordt, terwijl werken vaak een fundamentele hefboom voor herstel, erkenning en maatschappelijke integratie is. Deze hervorming is erop gericht talenten te activeren, lange uitsluitingen uit de arbeidsmarkt te voorkomen en een billijker en efficiënter gebruik van overheidsmiddelen te garanderen, in een geest van maatschappelijke rechtvaardigheid, inclusie en gedeelde verantwoordelijkheid.”

Een hervorming gebaseerd op preventie, re-integratie en gedeelde verantwoordelijkheid

Het regeerakkoord voorziet in een allesomvattend plan voor preventie en re-integratie van langdurig zieken, met als basis een sterkere responsabilisering van de vijf sleutelactoren: werkgevers, werknemers, artsen, ziekenfondsen en gewestelijke diensten voor arbeidsbemiddeling.

Vijf maatregelen om de terugkeer naar werk te bevorderen

In dit kader voert de regering verschillende concrete maatregelen uit:

1. Een actief afwezigheidsbeleid

Werkgevers worden aangemoedigd een actief afwezigheidsbeleid te voeren, door een arbeidsomgeving te creëren die langdurig verzuim zoveel mogelijk voorkomt. Er wordt regelmatig contact opgenomen met arbeidsongeschikte werknemers en zij worden regelmatig opgevolgd. Deze benadering moet worden verankerd in het arbeidsreglement.

2. Hervorming van het medisch attest

De mogelijkheid om een dag afwezig te zijn zonder medisch attest zal beperkt worden tot twee keer per jaar, in plaats van de huidige drie. Het doel van deze maatregel is om de actoren te responsabiliseren en misbruik te vermijden, zonder het vertrouwen naar de werknemers toe in vraag te stellen.

3. Medische overmacht

De wachtperiode vooraleer een arbeidsovereenkomst kan worden beëindigd omwille van medische overmacht zal worden verkort van negen naar zes maanden ononderbroken arbeidsongeschiktheid. Deze aanpassing maakt het mogelijk om langdurige blokkeringen te vermijden.

4. Gewaarborgd loon, hervaltermijn en toegelaten werk

Om een draaideureffect te vermijden zal het recht op gewaarborgd loon na een werkhervatting pas worden geopend na acht weken werkelijke hervatting, in plaats van de huidige twee weken.

Bovendien zal wanneer een werknemer het werk gedeeltelijk hervat met akkoord van de adviserende arts, de werkgever die deze mogelijkheid biedt niet langer gewaarborgd loon moeten betalen tijdens deze periode, in tegenstelling tot het huidige stelsel van twintig weken neutralisatie. Het doel van deze maatregel is om de werkgever aan te moedigen de werknemer te re-integreren.

5. Sanctie in geval van niet-re-integratie

Er is een sanctie voorzien van niveau 2 voor de werkgevers met 20 werknemers of meer die geen re-integratietraject hebben opgestart uiterlijk zes maanden na de aanvang van de arbeidsongeschiktheid. Het doel is om van re-integratie een reële en geen theoretische prioriteit maken.

De federale regering zet haar beleid voort om de preventie, re-integratie en terugkeer naar werk van arbeidsongeschikten te versterken. De ministers hebben onlangs een nieuw pakket maatregelen genomen om zowel het preventieve als het re-integratieluik te versterken.