De tweede vergadering van de Taskforce Agrovoeding bereikt een akkoord over een lijst dringende maatregelen om tegemoet te komen aan de eisen van de boeren

Op vrijdag 1 maart kwamen vice-eersteminister en minister van Landbouw David Clarinval, vice-eersteminister en minister van Economie en Werk Pierre-Yves Dermagne en staatssecretaris voor Consumentenbescherming Alexia Bertrand samen voor de tweede plenaire zitting van de taskforce agrovoeding om het eens te worden over een lijst van maatregelen op korte termijn om de Belgische boeren te steunen.

Ter herinnering, na afloop van de eerste vergadering van de taskforce op 9 februari werd beslist te werken in werkgroepen rond drie thema’s:

Het juridische luik over de bestaande mechanismen inzake de contractualisering van de handelsrelaties tussen de schakels van de keten;
Het economische luik met de objectivering van de evolutie van de prijzen en de marges in de agrovoedingsketen, na de studie van het Prijzenobservatorium;
De sensibilisering voor lokale producten en etikettering.

Deze werkgroepen zijn samengekomen en er werden in elk van die groepen constructieve gesprekken gevoerd. Tijdens de taskforce werden de conclusies van de verschillende werkgroepen gepresenteerd door de FOD Economie. Vervolgens hebben de twee ministers en de staatssecretaris een actieplan voorgesteld waarvan sommige maatregelen gevalideerd zullen moeten worden door de regering.

Een eerste maatregel heeft betrekking op de ontwikkeling van indicatoren voor billijke en transparante relaties in de agrovoedingsketen. De bestaande indicatoren zullen verfijnd en ontwikkeld worden en er zullen nieuwe indicatoren worden uitgewerkt. Er zullen ook drempels per sector worden bepaald, op basis van het “tunnelmodel”. Wanneer het Prijzenobservatorium een overschrijding vaststelt van een vastgelegde drempel, zal het een alarmmechanisme activeren. Het ketenoverleg en/of de leden van de sectorakkoorden zullen dan snel moeten samenkomen om gepaste antwoorden uit te werken.

De ontwikkeling van indicatoren vereist andere maatregelen:

de organisatie van sectoren, met de steun van de FOD Economie, die de rol van facilitator zal spelen. Het gaat om een autoreguleringsaanpak, ondersteund door de schakels, naar het model Belpotato, dat al tijdens deze legislatuur werd doorgevoerd. Om de goede werking van hun sector te verzekeren, zullen de partijen ook een Gedragscode, een gids met good practices en typebedingen voor hun contracten overeen kunnen komen. Dit werk per sector is van essentieel belang om rekening te houden met hun specificiteiten.
De versterking van het Prijzenobservatorium is belangrijk, rekening houdend met de opdrachten die het worden toevertrouwd.
Er zal worden samengewerkt met de gewesten en de vertegenwoordigers van de landbouw voor de verzameling van gegevens.
Nog steeds met het oog op transparantie, zullen de studies van het Prijzenobservatorium over de transmissie van de prijzen en de marges verfijnd worden.

Een andere maatregel betreft de versterking van het verbod op de verkoop met verlies. De boeren vragen te verkopen aan een prijs die de waarde van hun producten correct weerspiegelt. Een specifiek beding over de verkoop met verlies zal worden toegevoegd voor de producenten in de grijze UTP-lijst (unfair trade practices). Deze toevoeging zal toelaten om de verkoop met verlies niet te verbieden als de partijen dat overeenkomen, want in bepaalde gevallen kan het economisch de voorkeur genieten te verkopen met verlies, eerder dan de productie te vernietigen. Dat is bijvoorbeeld het geval voor bederfbare levensmiddelen, of landbouwproducten waarvan de prijs kan schommelen, zoals graan.

Er werd voorgesteld vooruit te gaan met een ander pakket maatregelen dat snel genomen kan worden bij koninklijk besluit, maar waarover nog overlegd moet worden met alle schakels in de keten, met inbegrip van de consument. Het gaat erom meer oneerlijke handelspraktijken te verbieden, om de machtsverhouding in de onderhandelingen met de boeren beter in evenwicht te brengen:

Het verbod op een onrechtmatige schrapping om te vermijden dat supermarkten dit middel gaan gebruiken om hun leveranciers te bedreigen met het uit de rekken halen van hun producten om hen buitensporige vereisten op te leggen;
Het verbod op het automatisch opleggen van compensaties en boetes zonder verantwoording om te vermijden dat een actor automatische boetes moet betalen zonder zich te kunnen verantwoorden of te verdedigen;
Het verbod op het weigeren een contract te heronderhandelen wanneer de verkoper het slachtoffer is van onvoorziene omstandigheden. Deze maatregel zal toelaten de boeren beter te beschermen die het slachtoffer zijn van onvoorziene omstandigheden zoals natuurrampen bijvoorbeeld.

Bovendien heeft de economische inspectie zich ertoe verbonden haar controles te versterken op het vlak van etikettering van levensmiddelen en de naleving van de verplichte oorsprongsvermelding. Bovendien zal de inspectie de komende weken het indienen van anonieme klachten faciliteren, wat geïdentificeerd werd als een grote rem op meldingen die het werk van de onderzoekers gidsen.

Naast de wetgevende initiatieven en de economische analyse van de cijfers, heeft de taskforce ook beslist onze Belgische producten beter bekend te maken via een ondersteuning van de promotie en de marketing van Belgische voedingsproducten. Deze ambitie gaat gepaard met een correcte definitie van “Belgisch product”, en met een verplichte naleving van een correcte etikettering voor een correcte informatieverstrekking aan de consument.

Een reeks maatregelen op alles niveaus

Er werden maatregelen genomen op Europees, federaal en regionaal niveau voor fiscale en administratieve vereenvoudiging om tegemoet te komen aan de eisen van de boeren, en er werd al heel wat vooruitgang geboekt.

Ter herinnering, onder impuls van David Clarinval, heeft de minister van Financiën voorgesteld om de registratieverplichting af te schaffen van betaalde huurvergoedingen (pachtovereenkomst) als beroepskosten voor de boeren. Eind december heeft de Kamer immers een wet goedgekeurd houdende diverse fiscale bepalingen. Een van de artikelen voorzag bijkomende verplichtingen voor de mensen die huur- of pachtgelden fiscaal wilden aftrekken als beroepskosten. Het ging om een zware bijkomende administratieve last voor onze boeren, die voortaan gedetailleerde informatie zouden moeten bezorgen over eigenaars, percelen en de ligging van in huur genomen goederen. Er werd een sterke oplossing gevonden door de regering voor de boeren die er niet in bestaat hen te verplichten bijkomende aangiftes in te dienen.

Het werk gaat voort om antwoorden op korte, middellange en lange termijn aan te reiken.

David Clarinval, federaal minister van Landbouw: “Na het Europese niveau op maandag en de maatregelen die op regionaal werden genomen, was het vandaag aan het federale niveau om een antwoord te bieden op de boerenprotesten. Onze boeren hebben belangrijke en legitieme eisen. Zij willen een deftig inkomen voor hun activiteiten. Ik heb het initiatief genomen om deze taskforce opnieuw op te starten om snelle en concrete resultaten te garanderen om tegemoet te komen aan deze eisen. Op drie weken tijd werd er veel werk verricht en het zal worden voortgezet. Wij hebben een eerste reeks antwoorden geboden op de bezorgdheden van de boeren die de goede werking van de agrovoedingsketen in haar geheel garanderen. Ik wil de medewerkers van de FOD Economie en de leden van deze taskforce bedanken voor hun betrokkenheid bij de werkzaamheden.”

Pierre-Yves Dermagne, federaal minister van Economie: “De eisen van de boeren zijn gerechtvaardigd. Het was dus belangrijk samen met alle actoren maatregelen uit te werken die nog geconcretiseerd kunnen worden voor de verkiezingen. Daarbij kijken wij er steeds op toe dat de maatregelen alleen de boeren ten goede komen door hun onderhandelingspositie te versterken. Wij zien er eveneens op toe dat de consument er niet de dupe van wordt. Dit pakket maatregelen is een belangrijke stap om een deftig inkomen te garanderen voor de boeren dankzij eerlijke handelspraktijken. Dat ligt in de lijn van mijn hele beleid binnen de regering.”

Alexia Bertrand, staatssecretaris voor Consumentenbescherming: “Naast de wetgevende initiatieven en de analyse van de economische cijfers, heeft de Taskforce ook besloten om meer sensibilisering te creëren over onze Belgische producten. De bewuste consument moet beter geïnformeerd worden over welke producten puur Belgisch zijn. Het is ook van belang dat consumenten weten dat producten tot stand gekomen zijn via een eerlijke verloning van iedereen in die keten. Dit kan in een fair price label of door een faire verloning als voorwaarde op te nemen in de bestaande labels. Het ketenoverleg en wijzelf zullen hier, samen met de FOD Economie, samen verder rond werken en een federale campagne opzetten rond de duidelijkere etikettering.”