Maatregelen van David CLARINVAL tegen sociale fraude : al meer dan 55.000 inschrijvingen in het register van werkende vennoten en helpers

Ons land ziet al meerdere jaren een toename van het aantal zelfstandigen afkomstig uit het buitenland. Uit de gegevens van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) blijkt dat ook de gemiddelde sociale schuld in deze categorie werkenden hoger is dan het gemiddelde. Deze situatie vormt een uitdaging voor de Schatkist, die daardoor inkomsten uit sociale bijdragen misloopt, en doet ook de vraag rijzen van de toegang tot een gepaste sociale dekking voor deze werkenden.

Dit fenomeen maakt misbruik van het systeem. Bepaalde mensen sluiten zich aan bij een sociaal verzekeringsfonds om een verblijfsvergunning te verkrijgen en toegang te krijgen tot sommige fiscale en sociale voordelen, zoals het leefloon. Vooraleer zij hun bijdragen betalen, verlaten zij echter het land en kunnen dit vervolgens opnieuw doen bij een ander sociaal verzekeringsfonds. In andere gevallen bestaat het mechanisme erin mensen aan te werven uit het buitenland, en hen in België in te schrijven als zelfstandige. Deze mensen zouden “in regel” zijn bij een eventuele controle uitgevoerd door een sociale inspectiedienst en werken effectief, maar er wordt geen enkele bijdrage betaald.

Gegevens aansluitingen 1/01/2023 – 30/06/2024

Dankzij de invoering van het register van werkende vennoten en helpers door David Clarinval, kan een persoon die zijn bijdragen niet betaald heeft aan een sociaal verzekeringsfonds zich niet meer aansluiten bij een ander sociaal verzekeringsfonds zolang er bijdragen onbetaald blijven. Dit register versterkt immers de transparantie en de traceerbaarheid van de vennoten die actief deelnemen aan het beheer van vennootschappen. Dat vereenvoudigt ook de controle door de overheid, zoals Financiën, het RSVZ of de RSZ (Rijksdienst voor Sociale Zekerheid).

Het register van werkende vennoten en helpers is actief sinds 1 juli 2024. Voorlopig geldt de verplichting zich in te schrijven in het register enkel voor de bouw- en de schoonmaaksector, maar zij zou in de toekomst uitgebreid kunnen worden naar andere sectoren.

Een register van werkende vennoten en helpers

Op 20 januari jongstleden waren er 52.073 werkende vennoten en 3.049 helpers ingeschreven. Dat gaat dus om een totaal van  55.122 inschrijvingen. Dit hoge cijfer toont aan dat de sectoren deze nieuwe wettelijke verplichting zijn nagekomen.

De maatregel is dus een groot succes.

Alle partners hebben bijgedragen aan het succes van deze maatregel. Zo werd er een informatiecampagne gevoerd door het RSVZ. Daarnaast hebben de sociale partners (ABSU, BouwUnie, Embuild) actief deelgenomen aan de communicatie rond deze maatregel, bijvoorbeeld met  folders vertaald in meerdere talen om de onderaannemers te informeren. Bijna alle vennootschappen/eenmanszaken actief in de bouwsector hebben ook een brief ontvangen van het RSVZ waarin hun aandacht werd gevestigd op de nieuwe verplichting.

David Clarinval, minister van Middenstand, Zelfstandigen en KMO’s: “De invoering van een register van werkende vennoten en zelfstandigen heeft de hiaten gevuld die bestonden in het systeem. Zo kan een persoon die zijn bijdragen niet betaald heeft aan een sociaal verzekeringsfonds zich niet meer aansluiten bij een ander sociaal verzekeringsfonds zolang er bijdragen onbetaald blijven. Dit is een massale fraude die elk jaar door meerdere duizenden mensen gepleegd wordt, en ik wou er kost wat kost een einde aan maken. Dit is goed nieuws voor de overgrote meerderheid van onze zelfstandigen die het spel eerlijk spelen. Mijn maatregelen zijn erop gericht de strijd aan te gaan met de oneerlijke concurrentie die al deze zelfstandigen, die hun bijdragen betalen en die opdrachten door hun vingers zien glippen ten gunste van fraudeurs, moeten ondergaan.”

Een reeks maatregelen tegen fraude

De voorbije legislatuur werd er, onder impuls van minister Clarinval, een nieuw arsenaal voorzien om de strijd aan te gaan met de sociale fraude gepleegd door buitenlandse zelfstandigen. Het register van werkende vennoten en helpers is daar een van. De minister heeft ook de controles opgevoerd via de aanwerving van extra inspecteurs voor de inspectiediensten van het RSVZ, de uitwerking van een plan voor eerlijke concurrentie, de inhoudingsplicht of de update van het sociaal strafwetboek. In deze update werd een officiële omschrijving ingevoerd van sociale dumping. Deze omschrijving maakt het mogelijk dit fenomeen zeer concreet aan te pakken en te handelen. Daarnaast wordt een zwaardere bestraffing voorzien voor een reeks inbreuken, waaronder de tewerkstelling van illegalen, oplichting, kinderarbeid, fraude met tijdelijke werkloosheid, of nog de productie van valse identiteitsdocumenten. Dankzij deze maatregelen wordt de strijd tegen sociale fraude concreet versterkt.