Naar een betere ondersteuning bij terugkeer naar arbeidsmarkt van langdurig zieke zelfstandigen

Op voorstel van David Clarinval, minister van Zelfstandigen en Kmo's, heeft de Ministerraad op vrijdag 24 juni een wetsontwerp goedgekeurd  tot invoering van een "Terug Naar Werk-traject" voor zelfstandigen.

Ter herinnering: in het regeerakkoord had de regering zich ertoe verbonden het beleid inzake terugkeer naar werk voor zelfstandigen te versterken. Het wetsontwerp dat de minister van Zelfstandigen, David Clarinval, vrijdag aan de Ministerraad heeft voorgelegd, regelt de terugkeer naar de arbeidsmarkt van zelfstandigen.

In 2000 waren er ongeveer 16.155 zelfstandigen arbeidsongeschikt. Dit aantal is gestegen tot 28.913 eind 2020, een stijging van 78,97%. Op basis van deze vaststelling wilde de regering zo goed mogelijk optreden om deze zelfstandigen weer aan het werk te krijgen.

In geval van ziekte zal de zelfstandige bekommerd zijn om de continuïteit van zijn onderneming en wenst bijgevolg vaak zo snel mogelijk de activiteit te herstarten, wanneer dit verenigbaar is met de gezondheidstoestand. In geval van arbeidsongeschiktheid staan het herstel of genezing centraal, maar zelfstandigen die terug aan de slag willen en kunnen, geven we de kans de draad weer op te pikken. Er zullen verschillende maatregelen worden genomen zodat de arbeidsongeschikte zelfstandige samen met het ziekenfonds zal nagaan hoe men het werk kan hervatten.

Concreet zullen de volgende maatregelen worden uitgewerkt:

• Net als het stelsel voor werknemers zal de arbeidsongeschikte zelfstandige na 10 weken arbeidsongeschiktheid een vragenlijst ontvangen die door zijn ziekenfonds moet worden ingevuld. In deze vragenlijst wordt de zelfstandige gevraagd zijn gezondheidstoestand te beoordelen, alsmede zijn vermogen om weer aan het werk te gaan. Dit zal zorgen voor een uniform onderzoek van alle zelfstandigen die niet in staat zijn te werken, aangezien het verplicht zal zijn.

• Op basis van de bovenvermelde vragenlijst zal de adviserend arts van het ziekenfonds een specifieke quick scan uitvoeren om het "werkpotentieel" van de arbeidsongeschikte zelfstandige in te schatten. Op basis van deze beoordeling zal de adviserend arts een van de volgende vier categorieën toekennen:
  • Categorie 1: er kan redelijkerwijze worden aangenomen dat de betrokkene uiterlijk tegen het einde van de zesde maand van de arbeidsongeschiktheid spontaan zijn activiteit zal hervatten;
  • Categorie 2: een werkhervatting lijkt om medische redenen niet tot de mogelijkheden te behoren;
  • Categorie 3: een werkhervatting is voorlopig niet aan de orde omdat de prioriteit dient uit te gaan naar de medische diagnose of de medische behandeling;
  • Categorie 4: een werkhervatting lijkt mogelijk na een of meerdere aanpassings- en/of begeleidingsacties.

• Alle arbeidsongeschikten die door de adviserend arts in categorie 4 worden geplaatst, worden door de “Terug naar Werk coördinator” binnen de maand na de inschatting gecontacteerd voor een eerste gesprek. Het doel van dit gesprek:
  • Preciseren dat de coördinator het traject mee opvolgt en ook geregeld contact zal hebben in functie van de voortgang;
  • Samen met de persoon bekijken wat een mogelijke eerste stap in het traject is;
  • Helpen de eerste stap voor te bereiden.

Responsabilisering van zelfstandigen: in het kader van het re-ïntegratietraject zal in hetzelfde responsabiliseringsmechanisme worden voorzien als voor werknemers. Om na te gaan of een "Terug naar het Werk-traject" kan worden aangevat, moet de arbeidsongeschikte zelfstandige of meewerkende echtgenoot:

• 1° op verzoek van de adviserend arts de vragenlijst in te vullen die noodzakelijk zijn voor de inschatting van zijn restcapaciteiten, evenals een gevolg te geven aan de uitnodiging van de adviserend arts voor een medisch onderzoek dat in voorkomend geval wordt georganiseerd als de voor deze inschatting van de restcapaciteiten vereiste gegevens niet worden bezorgd;

• 2° een gevolg te geven aan de uitnodiging van de “Terug Naar Werk-coördinator” voor een eerste contactmoment in het kader van het voormelde “Terug Naar Werk-traject.

De wettelijke basis wordt voorzien om deze responsabiliseringsmaatregel te kunnen uitvoeren.

David Clarinval, minister van Zelfstandigen en Kmo: "Dit pakket maatregelen is bedoeld om langdurig arbeidsongeschikte zelfstandigen een passende follow-up te bieden tijdens hun "Terug naar werk-traject". Binnen de regering hadden we gemerkt dat het aantal arbeidsongeschikte werkers de laatste jaren aanzienlijk was toegenomen. Op basis van deze vaststelling moesten wij maatregelen nemen om de werknemers optimaal te ondersteunen. Persoonlijk wilde ik de zelfstandigen de best mogelijke terugkeer naar werk bieden. Daartoe is het van belang een duidelijk kader te scheppen, zodat de zelfstandige zich zo goed mogelijk op zijn gemak voelt.”